Thái Thượng Cảm Ứng Thiên – Tập 156/195

THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN –  Tập 156/195 (102A – bộ 128 đĩa)

Chư vị đồng học, xin chào mọi người!

Mời xem đoạn thứ 88 của Thái Thượng Cảm Ứng Thiên, văn tự chỉ có tám chữ:

“Thưởng phạt bất bình. Dật lạc quá tiết.” (Thưởng phạt chẳng công bằng, hưởng lạc quá độ.)

Câu này nói hai sự việc, trong chú giải nói rất hay “hoặc quá nhẹ hoặc quá nặng”. Chữ “thất” có nghĩa là sai lầm, là nói về việc thưởng phạt. “Chỉ cần hơi phạm sai lầm một chút, sẽ là chẳng có công bằng”. Thưởng và phạt muốn làm được đến công bằng quả thật là một việc không dễ dàng, tiêu chuẩn của điều này trong thế pháp gọi là pháp luật, trong Phật pháp gọi là giới luật. Người chấp pháp không những phải hiểu được pháp luật mà còn phải thông tình đạt lý, gọi là “tình, lí, pháp”. Ba sự việc này nếu bạn đều có thể nhìn thấy thấu triệt thì bạn mới có thể làm đến viên mãn. Nếu có sai lầm một chút thì sẽ không công bằng, không giữ được lẽ công bằng.

Những câu tiếp theo nói càng nghiêm trọng hơn: “Chẳng giữ công đạo, lòng người không phục, như thế không chỉ chẳng thể biểu dương công lao, trừng phạt tội lỗi, mà còn tạo thành oán hận chất chứa, chuốc lấy tai họa”. Câu nói này nói rất nặng, đều là nói sự thật.

Chúng ta xem lịch sử từ xưa đến nay trong và ngoài nước, đặc biệt là sự hưng suy của triều đại, sự tồn vong của quốc gia vào thời điểm đó vô cùng rõ ràng. Người có chức vụ mà thưởng phạt không công bằng thì sẽ tạo nên sự oán hận trong lòng dân, sau cùng đến nỗi không thể sửa chữa sai lầm được nữa. Mức độ nhỏ là một gia đình, một đoàn thể nhỏ, ngày nay gọi là công ty, hãng xưởng, làm ông chủ doanh nghiệp, nếu sự thưởng phạt của bạn đối với nhân viên rất công bằng thì nhân viên cấp dưới nhất định sẽ vui vẻ phục tùng bạn, họ có thể tận trung, tận tâm tận lực cống hiến cho bạn. Nếu thưởng phạt không công bằng, chỉ căn cứ theo sự yêu ghét của bản thân, lấy tiêu chuẩn này để thưởng phạt thì lòng người sẽ không phục, đến sau cùng nhất định là mọi người sẽ rời bỏ bạn. Cho nên bất luận là sự nghiệp lớn hay nhỏ, lâu dài hay tạm thời nếu muốn làm tốt việc này thì tương đối không dễ dàng. Điều này là đại học vấn, không những là học vấn mà còn phải có kinh nghiệm phong phú. Chúng ta xử sự đãi người tiếp vật trong thường ngày không thể không chăm chỉ học tập điều này. Khi hoằng pháp lợi sanh Phật pháp cũng không thể xa lìa nguyên tắc này.

Thế nhưng thế đạo ngày nay so với thời xưa khó khăn hơn nhiều.  Người thời xưa đều có cơ duyên tiếp nhận giáo dục của Thánh Hiền, ngày nay gọi là giáo dục nhân văn, đọc sách rõ lý. Nói cách khác, người xưa đối với hết thảy sự lý nhân tình tương đối thông đạt, tương đối khách quan, người và người chung sống với nhau dễ dàng dung hòa. Xã hội ngày nay không được như vậy, giáo dục về nhân văn, luân lí, đức hạnh có thể nói là đã bị xóa bỏ toàn bộ. Điều mọi người chúng ta tiếp thu là sự giáo dục của chủ nghĩa công lợi phương Tây, cho nên tình người rất là bạc bẽo, rất cạn cợt. Điều này không chỉ là đối với người ngoài mà ngay cả đến quan hệ giữa cha con, anh em của chính mình cũng vô cùng là lệch lạc. Điều này trong xã hội hiện đại chúng ta nhìn thấy quá nhiều rồi. Ví dụ như tranh đoạt tài sản để lại, tài sản phân chia không công bằng, tranh chấp đến tòa án. Những việc thế này chúng ta thường xuyên nghe thấy, thường xuyên nhìn thấy, nhưng vào thời xưa rất hiếm khi nhìn thấy, ngày nay đã trở thành một việc bình thường, thường có thể nhìn thấy. Điều này vào thời xưa sẽ là đại bất hiếu, đại bất kính, người hiện nay đâu biết được. Người xuất gia có đạo tràng, lão Hòa Thượng viên tịch rồi thì để lại một số sản nghiệp, các đồ đệ của ông không thể khoan dung lẫn nhau, đôi bên tranh đoạt, cũng tranh chấp đến tòa án. Những sự việc này trong lịch sử thời xưa chưa từng nghe nói qua. Trong lịch sử việc anh em trong nhà tranh chấp tài sản thỉnh thoảng cũng có, nhưng người xuất gia tranh chấp tài sản thì trong lịch sử không có ghi chép, thế nhưng ngày nay chúng ta thường xuyên nghe thấy, cũng thường xuyên nhìn thấy. Điều này là vô cùng bất hạnh, lòng người bất bình, oán hận tích tụ, khi phát ra sẽ là tai họa, đây là điều chúng ta không thể không lưu ý, không thể không chú ý cẩn thận để mà đối đãi.

Câu tiếp theo là “hưởng lạc quá độ”, câu này nói về hưởng lạc. Con người có ai mà không mong cầu hưởng thụ? “Lạc” là đại dục, dục vọng lớn của con người. Trong chú giải cũng giải thích rất hay và trích dẫn trong phần “Khúc Lễ” của Lễ Ký một câu nói: “Chớ nên hưởng lạc đến tột cùng, đừng nên phóng túng dục vọng”. Đây là giáo huấn của Thánh Hiền nhân. Hưởng lạc nhất định phải có tiết chế, không được phép quá độ, nếu quá độ sẽ như thế nào? Sẽ là “lạc cực sanh bi” (vui hết mức thì sanh buồn), kết quả sẽ là tương phản, cho nên nhất định phải biết tiết chế. Nói về “dục”, con người có dục vọng nhưng không thể phóng túng dục vọng, không được phép buông thả, buông thả thì tai họa sẽ đến.

Câu tiếp theo trong chú giải là trích dẫn hai câu trong sách Quốc Ngữ: “Dân chúng vất vả thì nghĩ đến điều lành, nhàn rỗi sẽ nghĩ đến điều dâm”, ý muốn nói là chẳng mong dân chúng nhàn rỗi. Hai câu này cũng nói rất hay, chữ “lao” trong “dân lao” có nghĩa là cực khổ, sống một cuộc sống quá khổ thì họ sẽ quay đầu chuyển ý để hướng thiện, lúc này khuyên họ hướng thiện thì họ sẽ rất dễ dàng tiếp nhận. Vì sao vậy? Vì họ đã có trải nghiệm chịu khổ rồi. Xã hội hiện nay đặc biệt là những quốc gia khu vực mở cửa thì việc khuyến thiện vô cùng khó khăn, họ không chịu tiếp nhận, cuộc sống hằng ngày của họ sống rất là tự tại, sống rất vui vẻ. Cho nên ở những khu vực chưa mở cửa hay khu vực mở cửa một nửa thì cuộc sống của người dân rất khổ cực, cuộc sống rất là khó khăn, nếu khuyên họ đoạn ác tu thiện thì họ có thể chịu tiếp nhận. Vì sao vậy? Vì những điều khuyên họ chính là hoàn cảnh hiện thực họ phải gánh chịu, họ nghĩ có đạo lý nên họ có thể nghe theo. Vì sao ở những quốc gia phát triển ở trên thế giới khi chúng ta đi hoằng dương giáo huấn của Phật-đà thì rất khó thu được hiệu quả, đạo lý chính là ở chỗ này. Ngược lại những khu vực mà cuộc sống tương đối khó khăn thì họ dễ dàng tiếp nhận. Đây chính là điều mà người xưa nói: Những khu vực đã phát triển thì vui quá hóa bi, còn những khu vực nghèo khó thì khổ tận cam lai, không phải là không có đạo lý. Cho nên khi Đức Phật thuyết pháp, Ngài rất có kỹ xảo, Ngài nói quả báo trước, sau đó mới nói nhân. Bởi vì quả báo là thứ bạn hiện nay đang chịu thọ báo, khi vừa nói thì bạn liền có thể thể hội được. Cho nên nguyên tắc thuyết pháp của Phật là “Khổ, Tập, Diệt, Đạo”, sau đó sẽ phân tích cho bạn là khổ từ đâu mà thì bạn có thể tiếp nhận. Ngược lại ngày nay những quốc gia phát triển ở Âu Mỹ, bạn giảng cho họ về nỗi khổ, họ sẽ không thể hội được, họ cảm thấy cuộc sống của họ rất tự tại, rất hạnh phúc, họ sẽ không chịu tiếp nhận.

Những khu vực như thế này, những Pháp sư xuất gia chúng tôi giảng kinh thuyết pháp ở bên ngoài thì cần phải giảng pháp khế cơ, vì vậy đối với những khu vực thế này không thể không lưu ý. Đối với người giàu sang, chúng ta thuyết pháp cho họ thì cần khuyên họ tích đức tu thiện. Điều này đối với họ dễ như trở bàn tay, họ có năng lực này nên cần làm nhiều việc tốt, giúp đỡ nhiều người khổ nạn, bố thí nhiều ân đức. Cách nói này sẽ tương đối khế cơ, nói rõ với họ nguồn gốc của phước lạc, bạn ngày nay hưởng phước, bạn ngày nay có tài phú, có địa vị là do kiếp trước bạn tu những nhân này nên đời này bạn được hưởng quả báo, thế nhưng quả báo sẽ có lúc hưởng hết, nếu không tiếp tục tu thì khi bạn hưởng hết rồi sẽ không còn nữa. Đối với những người đang chịu khổ nạn, khi chúng tôi gặp họ thì trước tiên cần phải triển khai hành động cứu tế, họ thiếu thốn cái ăn, cái mặc thì chúng ta trước tiên phải giúp đỡ họ, sau đó dần dần mới dạy họ làm thế nào thay đổi chất lượng cuộc sống, làm thế nào nâng cao bản thân. Giáo hóa như vậy thì có thể nhận được hiệu quả tốt.

Chú giải ở đây cũng trích dẫn một câu nói của Mạnh Tử: “Người ta do biết lo âu mà sống, quá hưởng yên vui thì sẽ chết”. Lời Mạnh Tử nói vô cùng sâu sắc, cùng với đạo lý nói trong Phật pháp không hẹn mà gặp. Cả đời chúng ta tu phước, tu phước không nên hưởng phước, phước báo đến khi nào mới hưởng vậy? Tích lũy để cho đến khi chết được hưởng an vui, điều này thật sự là có trí huệ, thật sự thông minh, phước báo là để hưởng khi lâm chung. Khi lâm chung hưởng phước gì vậy, hưởng niềm vui gì vậy? Là lâm chung không có bệnh khổ, đầu óc tỉnh táo và minh bạch, biết được chính mình sẽ đi về đâu, đây thật sự là phước báo. Nếu trong cuộc sống đời thường hưởng hết phước báo rồi thì khi lâm chung sẽ mơ mơ hồ hồ mà chết, đi về cảnh giới nào chính mình cũng không biết, điều này trong Phật pháp gọi là đọa tam đồ. Người thông thường sau khi chết đi kiếp sau có thể được thân người thì khi lâm chung thoại tướng rất tốt, thần trí rõ ràng, không bị hồ đồ điên đảo. Tích công lũy đức có thể sanh thiên, khi lâm chung đều có nhạc trời đến nghênh đón. Chúng ta khi đọc sách của người xưa thấy trong đó có ghi chép rất nhiều. Đó đều là sự thật, không phải là giả. Niệm Phật vãng sanh thì có Phật Bồ-tát đến tiếp dẫn.

Năm nay là năm 2000, cách đây hai năm, năm 1998, Singapore có bác sĩ Lâm vãng sanh, tuổi tác cũng không phải là lớn, ông là đệ tử Phật kiền thành, cả một đời hành nghề y vì người bệnh mà phục vụ. Ông sáng lập ra “Hội Quán Âm Cứu Khổ”, ông làm hội trưởng, khi lâm chung ông nói với cư sĩ Lý Mộc Nguyên là muốn gặp tôi. Khi đó thể lực của ông yếu rồi, cư sĩ Lý nói với tôi như vậy, tôi nói không cần ông ấy đến đây mà tôi sẽ đi thăm ông ấy. Tôi tặng cho ông tràng hạt và tượng Phật, sau khi tôi và ông ấy gặp nhau khoảng hơn một tuần thì ông ấy vãng sanh. Khi vãng sanh tướng lành hy hữu, một số đồng tu đến trợ niệm bên cạnh ông ấy kể lại, khi lâm chung ông ấy nói: “Tôi nhìn thấy một vầng kim quang”. Cuối cùng ông ấy nói: “Tôi không nhìn thấy các bạn nữa rồi, tôi nhìn thấy một vầng ánh sáng vàng”, ông đã an tường tự tại vãng sanh.

Trong cuộc đời, cái gọi là “Người ta do biết lo âu mà sống”, “lo âu” ở đây có nghĩa là không phải vì chính mình mà là vì xã hội, vì chúng sanh, vì nhân dân phục vụ, chỉ sợ công việc mình làm không được tốt, chăm chỉ nỗ lực làm tốt công việc phục vụ thì khi lâm chung nhất định được an lạc. Cho nên câu nói này của Mạnh Tử là lời nói kinh nghiệm, đạo lý của câu nói này rất sâu, chúng ta cần phải tỉ mỉ nghiền ngẫm, chịu khó học tập, chỉ có như vậy mới là phước báo chân thật, còn phước báo mà cả đời bạn hưởng chưa chắc là chân thật, khi lâm chung chân tay quờ quạng, mê hoặc điên đảo, đó gọi là thật sự đáng tiếc, cả đời này đã luống qua mất rồi.