Thái Thượng Cảm Ứng Thiên – Tập 101/195

THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN –  Tập 101/195 (55B – bộ 128 đĩa)

Chào chư vị đồng học, xin xem đoạn thứ 42 của Cảm Ứng Thiên:

 “Cuống chư vô thức, báng chư đồng học”.

Ở trong Vựng Biên đã nói về ý nghĩa này rất rõ ràng, cũng đã nêu ra không ít ví dụ, thuyết minh nghiệp nhân quả báo ở trong đây. Lại dẫn ra một đoạn, Phật ở trong Kinh dạy chúng ta làm thế nào chung sống với bạn bè. Đoạn Kinh văn này không dài, thật sự đúng là chúng ta cần phải nhớ kỹ, hơn nữa còn phải thực hiện. Kinh văn nói: “Đức Phật dạy: Con người đối với bạn bè, có năm chuyện tương quan lẫn nhau”. Nền giáo dục của Nho gia coi trọng luân thường. Người xưa nói ngũ luân là vợ chồng, cha con, anh em, bạn bè, vua tôi. Cho nên, bạn bè ở trong ngũ luân có mối quan hệ với bản thân chúng ta vô cùng mật thiết. Làm sao để có thể trọn đạo nghĩa bạn bè? Phật đã nói cho chúng ta năm sự việc.

Thứ nhất, nếu đôi bên làm nghiệp ác thì phải khuyên nhau dừng. Cho nên, bạn bè có nghĩa vụ là phải khuyên nhau tránh lỗi lầm. Nếu như nhìn thấy bạn bè làm việc sai trái mà không nói thì không đủ gọi là bạn bè, đây không phải là bạn bè rồi. Nhưng mà khuyên nhủ thì phải có lễ, cho nên nhất định phải giữ lễ, phải hiểu được lễ độ. Chỉ ra lỗi thì tuyệt đối không ở trước mặt người thứ ba, chỉ khuyên nhủ nơi riêng tư, vì đây là bạn bè. Cha mẹ chỉ dạy thì có thể ngay trước mặt anh chị em trong nhà chỉ dạy với nhau, đây là động viên con em của mình, nhưng nếu có người ngoài thì cha mẹ cũng sẽ không nói, vì luôn muốn giữ thể diện cho con cái. Thầy dạy học trò, bạn đồng học, ở trong số các đồng học thì có thể nói, tại sao vậy? Các bạn là đồng học, thầy không phải dạy một mình ta, mà dạy tất cả học trò. Thế nhưng bạn bè thì không được phép, bạn bè chỉ có thể khuyên nhủ riêng tư. Những đạo lý này, chúng ta đều phải biết.

“Khuyên bảo lẫn nhau ngưng dứt” là giúp đỡ lẫn nhau. Bản thân ta có lỗi lầm, bạn của ta sẽ giúp đỡ ta, động viên ta, nhắc nhở ta, ngược lại ta cũng phải giúp đỡ bạn của ta. Đặc biệt là ở trong Phật pháp, Phật pháp thật sự hiểu rõ nhân quả thông ba đời. Cho nên, khuyên nhủ là quan trọng hơn hết. Tạo một niệm ác, dường như trước mắt cảm thấy không sao cả, mà hậu quả tương lai là không thể tưởng tượng. Người thế gian đối với những sự lý này không hiểu. Chúng ta tự mình phải hiểu rõ, phải sáng tỏ. Tập khí ác rất nặng, trong Luận Ngữ nói (Luận Ngữ là Khổng Phu Tử nói): “Giao tiếp bạn bè mà nhiều lần (góp ý), sẽ bị xa lánh”. Cho nên, hiện nay là khó khăn hơn bao giờ hết. Khuyên lỗi không được quá ba lần, ba lần trở lên đó thì trở thành người ác rồi, họ sẽ tránh xa; không những tránh xa, mà còn kết thành oán thù. Từ đó cho thấy, trên thế gian, việc khó khăn nhất là tình người, thường nói là “làm việc khó, làm người càng khó hơn”. Thật sự thấu tình đạt lý thì nhà Nho gọi là quân tử, thật sự gọi là thông đạt đạo lý nhân tình. Thông tình đạt lý đến rốt ráo, đây là Thánh nhân, ở trong Phật pháp chúng ta gọi là Phật Bồ-tát.

Chúng ta ngày nay tội nghiệp đầy mình, khởi tâm động niệm lời nói việc làm đều bất thiện, tại sao Phật Bồ-tát không đến khuyên nhủ chúng ta, không đến chỉ dạy chúng ta? Chúng ta tự mình thử suy nghĩ, Phật Bồ-tát đến chỉ dạy chúng ta, chúng ta có thể tiếp nhận không? Không thể tiếp nhận! Khuyên ba lần trở lên là [chúng ta] phiền chán rồi, xem Phật Bồ-tát giống như oan gia rồi, cho nên Phật Bồ-tát từ bi mà không đến. Không đến là từ bi, để duy trì mối quan hệ tốt với bạn, không muốn bạn tốt lại trở thành oan gia, cho nên xa lại với bạn. Đến khi nào bạn thật sự giác ngộ, thật sự quay đầu, ở trong lục đạo đã chịu hết các đau khổ, có một niệm giác ngộ, một niệm quay đầu thì bạn tốt liền đến ngay thôi. Cách làm này của chư Phật Bồ-tát rất đáng để chúng ta làm tham khảo. Không nghe lời khuyên chân thành, không nghe lời thiện thì tạm thời tránh xa. Nhất định phải đợi họ muốn quay đầu thì mới tiếp cận. Đây là đạo lý lớn của cảm ứng đạo giao. Đây là khuyên lỗi, Phật đem điều này xếp thứ nhất.

Thứ hai, “Nếu đôi bên mắc bệnh khó trị, hãy nên chăm sóc, điều trị lẫn nhau”. Chúng ta gặp phải khó khăn, khi cần người giúp đỡ, lúc này bạn bè có nghĩa vụ phải giúp đỡ. Thứ đến khi có bệnh tật, là bạn bè thì nhất định phải quan tâm, phải tận tâm tận lực giúp đỡ họ tìm kiếm thầy thuốc giỏi, giúp đỡ họ chữa trị. Nhưng xã hội hiện nay quả thật là quá khó, quá khó rồi, cổ nhân nói là “thiên hạ đại loạn”. Rốt cuộc là loạn ở chỗ nào vậy? Người thông thường chúng ta nói là xã hội không có trật tự, trị an xã hội không tốt, người với người không có thiện ý giao thiệp, đầy rẫy dối trá. Sâu hơn một tầng, chúng ta chưa có quan sát thấy. Nếu quan sát sâu hơn một tầng, ta thấy luân thường đạo đức bị phá hoại rồi; cha con không có tình thân, bạn bè bất tín, vợ chồng vô nghĩa, vậy có nguy hiểm không? Đây là mối loạn đích thực. Hơi một chút bất như ý thì lập tức liền quay mặt, đây là đời loạn. Thời thái bình thịnh trị sẽ tuyệt đối không có loại tình trạng này. Chúng ta thử nghĩ, nguồn gốc của thái bình và loạn lạc là ở chỗ nào vậy? Ở giáo dục. Hiện nay mọi người không giảng giáo dục cổ Thánh tiên Hiền nữa rồi; không những vứt bỏ, mà còn muốn cật lực tiêu diệt nó. Đây là sự bất thường. Trong Tả Truyện có một câu nói: “Nhân khí thường tắc yêu hưng” (con người vất bỏ luân thường thì tà ác hưng thịnh). Khí thường là vứt bỏ luân thường. Vứt bỏ luân thường thì xã hội này chắc chắn là yêu ma quỷ quái. Nhà Phật nói mười pháp giới, ở trong mười pháp giới lại có mười pháp giới, mỗi một pháp giới đều có đầy đủ mười pháp giới. Lời nói này rất hay. Đại Sư Thiên Thai phát minh “Bách Giới Thiên Như” ở trong Kinh Pháp Hoa là phát huy từ ý nghĩa này. Nếu người có thể tiếp nhận giáo dục Thánh Hiền, thì người này là thiên nhân trong cõi người, là Phật Bồ-tát trong cõi người. Nếu như người vứt bỏ nền giáo dục Thánh Hiền thì là ngạ quỷ ở cõi nhân gian, là súc sanh cõi nhân gian, là địa ngục ở cõi nhân gian, là yêu ma quỷ quái ở cõi nhân gian. Mấu chốt đều là ở giáo dục. Cho nên, Phật Thích Ca Mâu Ni từ bỏ mọi ngành nghề, dấn thân vào làm công tác giáo dục. Tất cả chư Phật Như Lai cũng đều thị hiện như vậy. Chúng ta mới biết, sự việc này là sự nghiệp lớn đứng hàng đầu của thế xuất thế gian.

Việc mà Phật làm là sự nghiệp lớn hàng đầu của thế xuất thế gian, người khác không thể làm, người khác không làm được, người khác làm không tốt thì Ngài đến làm. Nếu chúng ta có thể thể hội được, chúng ta ngày nay phát tâm học Phật, làm đệ tử của Phật, nối tiếp huệ mạng Phật, ở thời đại này gánh vác gia nghiệp của Như Lai (gia nghiệp của Như Lai chính là dạy học). Làm sao giúp đỡ chúng sanh chân thật giác ngộ, đây là sự nghiệp của nhà Như Lai. Bạn bè có khó khăn, bạn bè có bệnh tật thì giống như mình có khó khăn, mình có bệnh vậy, toàn tâm toàn lực đi chăm sóc họ. Cần có phương tiện thiện xảo, cần có trí huệ. Phương pháp mà ở trong đây dùng thì rất nhiều, ví dụ cũng rất nhiều, Liễu Phàm Tứ Huấn cũng có nói đến. Nếu như bạn bè có tập khí ác quá nghiêm trọng thì dùng phương tiện ác để đối xử họ, hy vọng họ chịu thêm một chút khổ nạn, chịu thêm một chút dày vò, cuối cùng họ được thành tựu. Đây cũng là đạo đối xử với bạn bè. Đợi đến sau khi họ giác ngộ rồi, họ mới cảm kích người bạn này không phải ác ý, là muốn thành tựu cho ta. Tập khí ác có khi thật sự khó sửa đổi, trở thành thói quen rồi. Cho nên, dạy học nhất định là vào lúc tuổi còn thơ, trung niên trở lên thì vô phương dạy rồi, cũng không có cách gì khuyên được. Tại sao vậy? Đã hình thành thói quen rồi. Khuyên rồi, bản thân có muốn sửa hay không? Muốn sửa. Muốn sửa cũng sửa không được. Không có năng lực khắc phục tập khí của mình thì đây là phàm phu. Người nghe qua mà có thể sửa, có dũng khí, có quyết tâm, có nghị lực khắc phục tập khí của mình, người này không phải là người phàm. Chúng ta nhìn thấy trong lịch sử, bất luận là thế pháp hay là Phật pháp, người có thành tựu lớn, phần lớn là loại người này, khắc kỷ phục lễ (khắc chế dục vọng, hành vi chuẩn mực), Thánh Hiền quân tử, ở trong Phật pháp là Phật Bồ-tát.

Thứ ba, “Đôi bên có những điều chỉ nên nói riêng trong nhà, chớ nên nói với người ngoài”. Đây là ở trong nhà có những lời không hay, cái gọi là “đừng vạch áo cho người xem lưng”. Bạn bè có một số ác hạnh, chỉ có thể khuyên nhủ, không nên nói với người ngoài. Chúng ta thử xem mấy điều mà Phật nói đây, hiện nay xã hội này, giữa bạn bè với nhau hầu như đều làm trái lại hoàn toàn.

Thứ tư, “Hãy nên tôn kính, tán thán lẫn nhau, không ngừng lui tới với nhau, chớ nên ghi oán”. Nhất định phải tôn trọng lẫn nhau, kính yêu lẫn nhau, thường xuyên qua lại thăm viếng, nhớ ân, không nhớ oán, nhất là đối với bạn bè mới quen. Trong Phật pháp thường nói: “Chỉ luận hiện hành, không luận dĩ vãng”. Trước đây họ làm việc xấu, ác hạnh, ngày nay họ quay đầu rồi, giác ngộ rồi, ngạn ngữ thường nói: “Đánh kẻ chạy đi chứ không đánh người chạy lại”. Lúc tuổi trẻ không biết chuyện, tạo tác rất nhiều ác nghiệp, chỉ cần họ có thể tiếp nhận lời dạy của Thánh Hiền, ưa thích nghe Kinh, có thể tin, có thể hiểu, có thể phụng hành, họ đúng là người tốt. Đại Sư Thiện Đạo nói rất hay: “Gặp duyên khác nhau”. Trước đây chưa gặp được thiện tri thức, chỉ gặp được những ác tri thức, chắc chắn đại đa số con người đều không có tánh cố định, người không có tánh cố định nên mới gọi là “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, qua lại với bạn bè nào, họ nhất định học theo người bạn đó. Quay đầu là tốt rồi, có người nào mà không có lỗi lầm? Người không phải là Thánh Hiền, ai mà không có lỗi? Bạn không phải Thánh Hiền tái lai, chắc chắn là có lỗi lầm, quay đầu là tốt. Tổ sư Đại đức luôn luôn làm những thị hiện này.

Tổ sư của Tịnh tông chúng ta, quí vị khâm phục nhất là Ngẫu Ích Đại Sư, Ấn Quang Đại Sư, lúc còn trẻ các Ngài cũng phỉ báng pháp. Đây đều là làm thị hiện cho chúng ta, đều là Phật Bồ-tát tái lai làm thị hiện cho chúng ta. Khi còn trẻ, các Ngài học sách Nho, bài xích Phật pháp. Sau khi tiếp xúc Phật pháp, nghe thấy rồi mới hối hận, sám hối, sửa chữa lỗi lầm, và trở thành Tổ sư một đời của nhà Phật. Thử xem Ngài trước sau 20 tuổi, với cái nhìn của chúng ta hiện nay thấy đó là ma, vì đã phản đối người học Phật. Tại sao lại phản đối vậy? Đây là Ngài thị hiện. Ngày nay trong xã hội bao nhiêu người phản đối Phật pháp. Tại sao phản đối vậy? Chưa từng tiếp xúc qua, không biết Phật pháp là gì hết, chỉ là nghe người khác nói, người ta nói thế nào thì phụ họa theo thế ấy. Người ta nói Phật pháp là mê tín, họ cũng nói theo là mê tín. Người ta nói Phật pháp là tiêu cực, họ cũng cho rằng nó thật sự là tiêu cực, vì họ chưa từng tiếp xúc qua. Chúng ta biết, Kinh điển của nhà Phật tập kết trễ nhất cũng là vào thời Nam Tống. Tuy một số Pháp sư dịch Kinh đã dùng văn tự đơn giản dễ hiểu nhất vào thời đó để dịch, nhưng chúng ta ngày nay đọc những Kinh văn này vẫn còn thấy khó khăn, huống chi Phật ở trong Đại Kinh nói rõ cho chúng ta biết: “Phật pháp nếu không có người giảng, tuy có trí cũng không thể hiểu”. Nếu muốn lý giải Phật pháp, nhất định phải gặp thiện tri thức, có người giảng giải cho bạn, giúp bạn học Phật, giúp bạn đọc Kinh, bạn mới có thể hiểu được. Chúng ta hiện nay học Phật hiểu được rồi thì chúng ta có nghĩa vụ giúp đỡ bạn bè của chúng ta, đem Phật pháp giới thiệu cho họ, dùng phương tiện thiện xảo phá trừ nghi hoặc của họ. Thánh Hiền thế xuất thế gian đều dạy cho chúng ta, chúng ta chỉ nhớ ân đức của người, tuyệt đối không nhớ oán hận. Chúng ta biết, ân đức là sự bộc lộ của tình cảm chân thật, oán hận đều là đủ thứ hiểu lầm, không phải thật, vậy thì việc gì phải đem nó để ở trong lòng?

Thứ năm, “Nghèo giàu khác nhau, hãy nên giúp đỡ, đừng nên phỉ báng lẫn nhau”. Người ở thế gian, bởi do nhân tu trong đời quá khứ khác nhau, cho nên chắc chắn không thể nào bình đẳng. Người có của cải phải biết giúp đỡ bạn bè, thường xuyên chu cấp, trợ giúp cho bạn bè, quyết định không được phỉ báng, không được phép khinh mạn. Đây là dạy cho chúng ta đạo giao thiệp qua lại với bạn bè. Ngược lại với điều này chính là “lừa dối kẻ chẳng hiểu biết, gièm báng bạn học”. Bạn bè, ở trong nhà Nho nói là “đồng học thì gọi là bằng, đồng chí thì gọi là hữu”, cho nên “hữu” phải thân hơn nhiều so với “bằng”. Hữu là đồng chí, chí hướng giống nhau. Đồng là học chung, học chung không nhất định có chí hướng giống nhau. Ở trong ngũ luân, nhất định phải biết là không được lừa dối; phỉ báng lại càng không được. Chúng ta học Phật thì phải áp dụng từ những chỗ này, bắt đầu học từ những chỗ này.

Được rồi, hôm nay thời gian đã hết, chúng tôi chỉ giảng đến đây.

A Di Đà Phật!