Thái Thượng Cảm Ứng Thiên – Tập 120/195

THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN –  Tập 120/195 (69A – bộ 128 đĩa)

Kính chào chư vị đồng học, lần trước tôi giảng đến câu:

  “Tri quá bất cải. Tri thiện bất vi” (Biết lỗi mà không sửa; Biết điều thiện mà không làm)

 Hai câu này thực sự là mấu chốt quan trọng của tu hành thế gian và xuất thế gian. Vấn đề chính là “tri”, “tri” trong Phật pháp chính là giác ngộ, trong Phật pháp gọi là khai ngộ, giác ngộ. Thế nào là khai ngộ? Thế nào là giác ngộ? “Tri quá, tri thiện” (biết điều lỗi, biết điều thiện) đều là giác ngộ. Sửa đổi lỗi lầm, hành thiện là tu hành, nếu như không giác ngộ thì tu hành sẽ khó khăn, không biết bắt đầu học từ đâu, cho nên “tri” (đạt đến chỗ biết) không hề dễ dàng.

Thế Tôn thuyết pháp cho chúng ta 49 năm, mục đích cũng chính là dạy “tri” này cho chúng ta, để cho chúng ta có thể biết được hết thảy pháp chân vọng, tà chánh, đúng sai, thiện ác, lợi hại của thế gian và xuất thế gian, không gì khác hơn là giúp chúng ta kiến tánh. Kiến tánh là biết hết thảy, là không cần phải có người dạy. Phàm phu thì chưa kiến tánh. Các vị xem trong kinh điển, phàm phu có nội phàm, có ngoại phàm, đều gọi là phàm phu. Phàm phu trong lục đạo gọi là nội phàm, ngoại phàm là tứ Thánh pháp giới. Nói cách khác, các vị không siêu vượt ra khỏi thập pháp giới thì đều là phàm phu. Trong Nhất Chân pháp giới thì mới được gọi là Thánh nhân, đã kiến tánh rồi. Chưa minh tâm kiến tánh thì đều là phàm phu, nhận thức của phàm phu đối với chân tướng sự thật không rõ ràng, cho nên Phật Bồ-tát từ bi dạy bảo, giúp đỡ chúng ta nhận thức.

 Thực tại mà nói, về cấp độ giảng những câu này có sâu cạn không như nhau. Sâu xa nhất đó là phân biệt chân vọng, hạ xuống một cấp nữa đó là tà chánh, thị phi, thiện ác. Cạn cợt nhất là nói về lợi hại, đây là mức độ cạn nhất. Cái gì có lợi đối với chúng ta, cái gì có hại đối với chúng ta, người có thể phân biệt được điều này không nhiều. Do đó trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta, đối với người, đối với vật, đối với việc, cử chỉ lời nói hành vi, phạm phải những lỗi lầm này thì đều có hại cho chính mình.

Cử chỉ lời nói hành vi nào có lợi, có hại đối với chúng ta, người biết được điều này không nhiều. Lợi là cái gì? Lợi chính là người khác hoan hỷ tán thán, dùng lời hiện nay mà nói chính là có ấn tượng tốt đối với chúng ta. Người khác có ấn tượng tốt đối với chúng ta, chúng ta làm việc sẽ thuận tiện hơn, sẽ được nhiều người giúp đỡ hơn. Hại là gì? Người khác có ấn tượng xấu đối với chúng ta, khiến cho người khác có ấn tượng xấu, tương lai chúng ta làm chuyện tốt cũng không được người khác giúp đỡ, sẽ gặp rất nhiều chướng ngại, phải hiểu đạo lý này.

 Đạo lý này ở nơi nào dạy vậy? Các vị tỉ mỉ mà xem, hiện tại ở Canh Tâm Viên dạy Đệ Tử Quy. Gần đây Canh Tâm Viên muốn may quần áo cho các em nhỏ, muốn mời tôi viết cho họ vài chữ, họ cầm Đệ Tử Quy tới, tôi xem một lượt từ đầu đến cuối. Chúng ta ngay đến thường thức này cũng không có, là dạy điều gì? Là dạy lợi hại, dạy các vị hiểu được cái gì là thiện, cái gì là ác, cái gì là lợi, cái gì là hại.

Trong Đệ Tử Quy chỉ dạy bốn chữ, “thiện ác lợi hại”, chúng ta chân thật phải học lại từ đầu. Tôi bảo thầy Nhẫn lấy thêm nhiều quyển Đệ Tử Quy một chút, hãy đem phát cho mỗi người chúng ta một quyển, mỗi ngày đều đọc tụng. Các em nhỏ đã học rồi, học xong thì phải dạy chúng, chúng biết đọc, chúng thuộc lòng, chúng biết hát nhưng ý nghĩa là gì chúng không hiểu, việc này không được, phải dạy chúng. Dùng ngôn từ đơn giản nhất để các em nhỏ có thể nghe hiểu được, sau khi học xong chúng có thể làm được, giáo dục như vậy mới xem là thành công. Chỉ dạy các em nhỏ biết đọc, biết thuộc lòng nhưng làm không được, giáo dục như vậy là thất bại rồi, cũng như là không dạy.

Cho nên chúng ta không thể xem thường việc biết lỗi, biết thiện này, đây là chuyện lớn. Đẳng Giác Bồ-tát vẫn còn lỗi lầm, vẫn phải biết lỗi, vẫn phải biết thiện. Các Ngài có lỗi lầm gì? Chúng ta đọc trong kinh điển xem thấy, các Ngài vẫn còn một phẩm sanh tướng vô minh chưa phá, các Ngài vẫn có lỗi lầm, vẫn phải cầu học cầu biết. Làm thế nào loại bỏ một phẩm sanh tướng vô minh sau cùng đó? Đến quả vị Như Lai mới không còn lỗi lầm nữa, lỗi lầm không còn, thiện mới viên mãn. Cho nên thiện của Đẳng Giác Bồ-tát vẫn chưa viên mãn, vẫn còn lỗi lầm chưa được loại bỏ. Chúng ta phải hiểu được đạo lý này, hiểu được chân tướng sự thật này, khiêm tốn cầu học. Trong Kinh Hoa Nghiêm các vị nhìn thấy đức Văn Thù, đức Phổ Hiền vẫn khiêm tốn ở đó cầu học, chúng ta làm sao có thể tự cho là ta học cũng không tệ, tự cho là mình đã thành tựu rồi. Thể hiện ở thái độ bên ngoài, cống cao ngã mạn, vậy thì sai rồi.

 Cho nên các vị Thánh Hiền Nho Thích Đạo ngày xưa dạy các em nhỏ, đầu tiên là dạy khiêm tốn nhường nhịn. Trong Tam Tự Kinh có nói “Khổng Dung 4 tuổi đã biết nhường lê”, đó là giáo dục. Em nhỏ bốn tuổi đã biết khiêm tốn nhường nhịn, anh trai lớn hơn ăn trái lê lớn; em trai nhỏ ăn trái lê nhỏ. Giáo dục hiện nay không hiểu được.

Chúng tôi ở nước Mỹ nhìn thấy con trai tranh xem ti vi với cha, cả hai đều muốn xem ti vi, con trai muốn xem ti vi lớn, cha hỏi nó: “Ti vi nhỏ ở đó, sao con không xem?”. “Con muốn xem ti vi lớn, người lớn xem ti vi nhỏ”, các vị xem thành ra cái gì đây? Không có giáo dưỡng, không hiểu được đạo lý. Nếu xã hội cạnh tranh, vừa cạnh tranh thì liền sụp đổ, xã hội vĩnh viễn loạn lạc không yên. Mọi người tranh giành lẫn nhau, không chịu nhường nhịn lẫn nhau, một chút tâm khiêm tốn cũng không có, tự cho mình là đúng, người khác đều không bằng mình. Chúng ta ngày nay đang làm cái gì? Chúng ta học Phật, học Phật là vì điều gì? Vì cứu khổ cứu nạn. Khổ nạn từ đâu mà có? Khổ nạn từ tư tưởng mà ra, từ kiến giải mà ra, ngày nay cách nghĩ cách nhìn đều sai rồi, chúng ta phải giúp đỡ các em nhỏ, chính mình phải làm tấm gương.

Thích-ca Mâu-ni Phật muốn giúp đỡ chúng sanh khổ nạn trong thế giới Ta-bà này, không thể không thị hiện khổ hạnh. Học Phật nhất định phải trải qua những ngày tháng vất vả như vậy hay sao? Không cần thiết.  Trong Kinh Hoa Nghiêm có nói “lý sự vô ngại, sự sự vô ngại”, làm gì nói nhất định phải trải qua những ngày tháng vất vả chứ? Vì sao Phật nhất định phải trải qua những ngày tháng vất vả đó? Ngài đem đời sống vật chất của mình hạ xuống mức thấp nhất để cho người khác xem, đem đời sống tinh thần nâng tới tiêu chuẩn cao nhất, khắp nơi đều khiêm tốn nhường nhịn, hết thảy chuyện tốt đều nhường cho người khác trước, chính mình thì ở vị trí sau cùng.

Theo cách nói của người thế gian thì đức Phật không hề nhận được báo đáp sao? Sự báo đáp này mọi người chúng ta đều nhìn thấy, mấy ngàn năm sau, nhắc tới Thích-ca Mâu-ni Phật, ai mà không tôn kính chứ? Lời dạy bảo của Thích-ca Mâu-ni Phật, có vị thiện tri thức nào mà không chịu y giáo phụng hành! Đây đều là sự báo đáp có được từ khổ hạnh của Thích-ca Mâu-ni Phật, ân trạch của Ngài vĩnh viễn lưu lại thế gian. Ngài là tấm gương của trời người, lão sư giáo hóa của trời người, Ngài làm là để cho chúng ta xem. Quan trọng nhất là để cho học trò xem, những người làm học trò như chúng ta, đều có thể lấy Ngài làm tấm gương, đều có thể nghiêm túc học theo Ngài, chúng ta lại làm cho đại chúng trong xã hội xem.

Phải chân thật có cái tâm chịu cải đổi lỗi lầm, chân thật có tâm chịu tu thiện thì người này chính là thiện nam tử, thiện nữ nhân mà trong kinh Phật thường nói đến. Thiện nam tử, thiện nữ nhân chân thật có tâm sửa lỗi tu thiện. Nếu muốn sửa lỗi tu thiện thì phải cầu học. Phải nên nhớ, không chứng đắc Phật quả cứu cánh viên mãn thì đều có lỗi lầm, đều nhất định phải tu thiện.

 Chúng ta từ trong kinh điển xem được, cho dù là chứng đắc Phật quả viên mãn thì vẫn phải tiếp tục đoạn ác tu thiện, không được dừng lại. Là vì điều gì? Là vì giáo hóa chúng sanh. Phật đã đoạn tất cả ác rồi, thiện đã viên mãn rồi, tại sao vẫn phải thị hiện đoạn ác tu thiện như vậy? Đó là vì giáo dục. Đích thực là chính mình không còn ác nữa, thị hiện đoạn ác; thiện viên mãn rồi, thị hiện tu thiện, Ngài từ bi đến cùng cực. Từ chỗ này chúng ta thể hội được ân đức của Phật vượt hơn cả cha mẹ, không có gì có thể sánh bằng. Ân đức lớn lao của Phật chúng ta làm sao có thể báo đáp đây? Dùng phương pháp gì để báo ân Phật?

Để báo ân thì các vị phải tri ân; không tri ân thì không thể nói tới báo ân. Đầu tiên các vị phải biết tri ân. Không có người dạy bảo thì chúng ta làm sao biết được ân đức của Phật? Phật có ân gì đối với chúng ta? Báo đáp ân Phật, chỉ có một phương pháp là y giáo phụng hành, đây mới thực sự là báo đáp ân đức của Phật. Hai câu tám chữ này [“Tri quá năng cải, tri thiện năng vi” (Biết lỗi có thể sửa, biết thiện có thể làm)] là tổng cương lĩnh, trong Phật pháp nói là pháp môn Đại tổng trì.

Trong Phật pháp nói: nhìn thấu, buông xuống. Nhìn thấu chính là “tri” (biết), biết lỗi biết thiện là nhìn thấu; buông xuống là sửa lỗi tu thiện, là công phu. Cho nên hai câu nói này chúng ta phải ghi nhớ thật kỹ trong tâm. “Tri quá năng cải, tri thiện năng vi” (biết lỗi có thể sửa, biết thiện có thể làm), vậy thì người này chính là Thánh Hiền.

Phải hạ công phu từ đâu? Phật dạy chúng ta bắt tay từ Thập Thiện Nghiệp đạo, đây là dạy người thông thường, giáo hóa hết thảy chúng sanh. Biết lỗi, cái gì là lỗi? Thập ác là lỗi. Cái gì là thiện? Thập thiện là thiện. Quy y cửa Phật, phát tâm làm đệ tử của Phật, Phật dạy chúng ta tam quy, ngũ giới, đó là căn bản. Tam quy là dạy chúng ta quay đầu, trong đây cũng có điều lỗi, cũng có điều thiện. Cái gì là lỗi lầm? Mê tà nhiễm là lỗi lầm. Cái gì là thiện? Giác chánh tịnh là thiện, ý này rất thâm sâu!

Tập khí mê-tà-nhiễm đã hình thành từ vô lượng kiếp, đời này có thể nói là từ lúc cha mẹ sanh ra cho đến hiện nay, chúng ta đều sống tùy thuận theo mê-tà-nhiễm, thật sai lầm. Phải biết thuận theo giác-chánh-tịnh. Cái gì là giác-chánh-tịnh? Hết thảy giáo hóa của Phật trong kinh điển là giác-chánh-tịnh. Cho nên tôi thường xuyên khích lệ các bạn đồng học, kinh điển là sự hiển lộ tánh đức của chúng ta, chúng ta nhất định không được xem Thích-ca Mâu-ni Phật là người thông thường, vậy thì các vị hoàn toàn sai rồi. Thích-ca Mâu-ni Phật là sự hiển lộ của tánh đức viên mãn, tánh đức của ai? Tánh đức của chính mình.

Chúng ta nhìn thấy vô số chúng sanh tạo nghiệp, vô số chúng sanh này cũng là hiển lộ từ tự tánh của chúng ta, là hiển lộ tự tánh mê-tà-nhiễm, mê-tà-nhiễm biến thành lục đạo, giác-chánh-tịnh biến thành Nhất Chân pháp giới, biến thành Tứ Thánh pháp giới. Cho nên tận hư không khắp pháp giới là một tự tánh, đạo lý này rất sâu, người hiểu được không nhiều.

Thế nhưng tu học Đại Thừa, nhất định phải xây dựng trên nền tảng lý niệm này thì việc tu học Đại Thừa mới không bị chướng ngại, mới dễ dàng nâng cao. Tận hư không khắp pháp giới là một tự tánh. Duy Thức học nói tận hư không khắp pháp giới là duy thức. Thức là gì? Thức là năng biến (chủ thể biến đổi), cảnh giới là sở biến (đối tượng biến hiện ra). Tánh tông nói càng cứu cánh hơn, viên mãn hơn so với Tướng tông, tận hư không khắp pháp giới là một tự tánh. Chư Phật, pháp thân Đại sĩ là hiển lộ tánh đức viên mãn. Thập pháp giới, lục đạo là hiển lộ của mê-tà-nhiễm trong tánh đức. Chúng ta làm thế nào để sửa đổi mê-tà-nhiễm? Quy y giác-chánh-tịnh, đây mới là chân thật quy y, quy y Tam bảo tự tánh, chúng ta mới có thể chân thật được độ, rốt ráo được độ. Cho nên “Biết sai mà sửa thì không việc gì thiện bằng”.